نقد فیلم tenet: وارونگی!

خلاصه داستان: یک مامور زبده CIA بعد از این که در طول عملیاتی در اوکراین گیر می افتد، در میان یک باند بین المللی به هوش می آید. این باند که ظاهرا هدف برقراری صلح را دارند از او می خواهند تا در عملیاتی جلوی شروع جنگ جهانی سوم را بگیرد.

کارگردان: کریستوفر نولان

بازیگران: جان دیوید واشنگتن، رابرت پتینسون، الیزابت دبیکی، دیمپل کابادیا، مایکل کین

نگاهی کلی به آخرین ساخته نولان

Tenet یا انگاشته، تازه ترین اثر کریستوفر نولان، یک فیلم اکشن و علمی، تخیلی است که پس از ساخت دانکرک (Dunkirk) تولیدش توسط او آغاز شد.

قاعدتا همین که نام نولان را به عنوان کارگردان اثری می شنویم، نا خودآگاه منتظر می مانیم تا انتشار پیدا کند و تماشایش کنیم. فیلم tenet نیز از سایر آثار او متمایز نبود و از زمانی که اخبار تولیدش منتشر شد طرفداران سینما (حال موافق یا مخالف با سینمای نولان) طرفداران یا منتقدینش منتظر اکران فیلم تازه ای او بودند.

انتظاری که بیش از همیشه طولانی شد و به دلیل شیوع بیماری کرونا چند هفته به تاخیر افتاد. نظرات درباره انگاشته کم و بیش متفاوت بود، چندی از منتقدین معتقد بودند این فیلم یکی از بهترین آثار نولان است و برخی دیگر آن را غیر انسانی و شلوغ پلوغ خواندند. در ادامه به بررسی و نقد فیلم tenet و نظر نگارنده درباره این فیلم می پردازیم.

نقد فیلم tenet

پیش از هر چیز انصاف حکم می کند که بگوییم با توجه به عدم انتشار نسخه کیفیت بالا از فیلم و کیفیت نه چندان مطلوبی که به دست ما رسیده است، شاید در آینده نظر متفاوتی در رابطه با فیلم داشته باشیم.

هر چند تمام سعی را به کار بستیم تا آنچه را که عیار سینمایی فیلم بود، جدای از زرق و برقش، ببینیم و بنویسیم.

آنچه قبل از هر چیز به چشم بیننده می آید تنش بالا در تصاویر فیلم است. دوربین پر تکان فیلمساز،در کنار برخورد های بالا و نیز پیچیدگی داستان و شخصیت ها فیلم را کاملا پیچیده و سردرگم کننده می سازد، حتی فراتر از آنچه در تلقین (inception) از نولان دیدیم.

نمی دانیم این پیچیدگی بسیار واقعا هدف نولان است یا خیر، و این که آیا فیلم را مانند یک بیننده کم اطلاع از فیزیک (مانند من) می بیند یا اطلاعاتش برخی از این پیچیدگی ها را برایش بدیهی می کند.

اما در هر صورت فیلم به میزانی از پیچیدگی رسیده که به نظر ضروری نمی رسد. برای بیننده ضروری نیست چرا که او را تشنه نمی کند بلکه گیجش می کند. مخاطب مدام با خودش فکر می کند که این اتفاق که الان شاهد آن است، با اتفاقات قبلی چه ارتباطی دارد؟

کریستوفر نولان در tenet از پیچیدگی به تعلیق نمی رسد البته شاید هم قصدش همین باشد، اما این اولین فیلم اوست که با به کار گیری تعلیقات بسیار، پیش نمی رود. این خود باعث کلافه شدن مخاطب کم حوصله این روز ها می شود.

متاسفانه شخصیت ها هم چنگی به دل نمیزنند، اما در بازی ها، تیم بازیگری کم و بیش موفق است. واشنگتن و پتینسون یک زوج بسیار خوب نشان می دهند و در کنارشان دبیکی هم آنقدرها بد نیست.

همانطور که از اسم فیلم بر می آید، محتوای اثر تازه ی کریستوفر نولان مانند دو سه اثر دیگرش در حوزه فیزیک و زمان می گردد. شاید همین توجه بسیار ویژه به موضوع، او را از لازمه های مدیوم سینما غافل کرده باشد. یا شاید هم غافل نکرده اما او ترجیح داده بیشتر به موضوع بپردازد تا چهارچوب!

هشدار اسپویل

در فیلم آن چه تحت عنوان جنگ جهانی سوم و حتی ترسناک تر از آن مطرح می شود در واقع چیزی است که منجر به نابودی همه چیز می شود.

منظور جنگ هسته ای نیست، جنگ هسته تقریبا همه چیز را نابود می کند اما جنگی که در فیلم درموردش صحبت می شود مطلقا تمام وجود را نابود می کند. حتی نه موجودیت حال حاضر را، بلکه گذشته را هم نابود می کند.

اما این موضوع چطور ممکن است؟ به کمک الگوریتمی که یک فرد روس به کمک یک ماده تازه کشف شده به راه انداخته است. چیزی که باعث شده برخی اتهام ساخت فیلم برای امریکا را به نولان نسبت دهند.

همین مسئله است که فیلم از آن داستان هایی دارد که می گوید: شخصیت شرور ما روسی قصی القلب خشکی است که البته کاردرست هم هست، اما امریکایی کاربلدتر که سرشار از عواطف بشر دوستانه است (و از قضا رنگین پوست هم هست) مچ این روسی را در شطرنج قدرت می خواباند و دنیا را نجات می دهد! در هر صورت این مسائل در فیلم نمایش داده شده است.

از نظر نگارنده مهم ترین و بزرگترین قدرت فیلم tenet در تدوین آن است. باید تا چند ماه دیگر هم صبر کرد و دید آیا فیلمی در تدوین بهتر از  tenet خواهد بود یا نه!

به نظر می رسد فیلم انگاشته در تدوین مدعی کسب جوایز مهمی باشد. از آن جا که فیلم گاهی عکس جریان عادی زمان حرکت می کند، قدرت تدوین فیلم به خوبی قابل رویت است هر چند شاید بتوان ایراداتی هم به آن وارد کرد اما بسیار شگفت انگیز است.

پس از تدوین، قطعا قدرت مهمی که tenet دارد در جلوه های ویژه اش است. مانند دانکرک و اینتراستلار، این جا هم فیلم نولان در جلوه های ویژه درخشان است. در بسیاری از صحنه ها قدرت جلوه های ویژه واضح است.

جمع بندی

در مجموع آن چه از خود tenet می توان دریافت (جدای از زمانی که در سینما و با صدا و تصویر عالی تماشایش کنیم) قدرتش در تدوین و جلوه های ویژه و ضعفش در داستان و شخصیت پردازی است. درمورد دقت علمی مسائل مطرح شده در فیلم هم نمی توان نظری داد تا متخصصین فیزیک فیلم را ببینند و نظرشان را اعلام کنند.

احتمالا برای تماشای فیلم منتظر توصیه ای نبوده و نیستید اما در هر صورت فیلم tenet فیلم قابل پیشنهادی است. قابل پیشنهاد و پر بحث!

در صورت تماشا، نظرتان را با ما و دیگر خوانندگان مجله سینما تیکت در میان بگذارید.